-II-
SEVGİ
Sevgi, insan yaşamını anlamlı kılan, herkesin
bildiği ama çok da anlatamadığı bir duygudur. Sevgi yaşanır ancak. Belki de en
önemli doğal yaşamsal duygumuzdur. Sevgi, bir duygu, aynı zamanda da bir değerdir.
Sevgi, nesnesini yaratır, üretir, dönüştürür, güzelleştirir, iyileştirir. Sevgiyi
arar, ona ihtiyaç duyarız, kalplerimizi ısıtır. Sevgi, sevilen kişiye
anlaşıldığı, benimsendiği, önemsendiği duygusu verir, kendisini değerli
hissetmesini sağlar. Kendisini seven, kendisiyle barışık kişi başkalarını da
sever. Sevgi, ilişkilerde kendiliğinden
doğar. Öylece düşünmeden seviverir insan.
Her şey sevgiden geçer. Sait Faik
Abasıyanık’ın dediği gibi; “Yalnızlık dünyayı doldurmuş. Sevmek, bir insanı
sevmekle başlar her şey.’’ Peygamber Efendimizin şu hadisi şerifi sevgiyle
ilgili ne güzel bir örnektir; “İman etmedikçe cennete giremezsiniz, birbirinizi
sevmedikçe de iman etmiş olamazsınız.’’ İbn Miskeveyh Tehzibu’l-Ahlak’ta; sevginin
önemine vurgu yapmış, ahlaki erdemlerin ancak sevgiyle gerçekleşeceğini
savunmuştur. Çıkara, hazza, iyiye ve bu üç kavrama aynı anda dayanan dört çeşit
sevgiden bahsetmiş, Tanrıya, öğretmene, anne babaya duyulan sevgiyi bütün
sevgilerden üstün tutmuştur. Hücvirî Keşfu’l-mahcub adlı eserinde
sevgiyi tohuma benzeterek “hayatın aslı” şeklinde ifade etmiştir. Gazzâlî
İhyâu ulûmi’d-dîn adlı eserinde; ’Sevgi (el-mehabbe), temiz
bir ağaçtır. O ağacın kökü yerde sabit, dalları semaya yükselmiş, meyveleri ise
kalp, dil ve azalarda ortaya çıkmıştır.’’ demektedir. Platon / Şölen’de Sokrates’in “Sevgi üzerine ne biliyorsam,
ondan öğrendim” dediği Mantineialı Diotima şöyle seslenir; ‘’Sevgi
dünyasına ulaşmanın doğru yolu budur: Bu dünyanın güzelliklerinden
başlayacaksın, hiç durmadan basamak basamak yüce güzelliğe yükseleceksin, bir
güzel bedenden ikisine, ikisinden bütün güzel bedenlere, sonra güzel
bedenlerden güzel işlere, güzel işlerden güzel bilgilere, güzel bilgilerden de
sonunda bir tek bilgiye varacaksın: Bu bilgi de o tek başına var olan salt
güzelliğe varmaktan, asıl güzelin özünü tanımaktan başka bir şey
değildir. İnsanın salt güzellikle karşı karşıya geldiği o an yok mu,
sevgili Sokrates işte yalnız o an için insan hayatı yaşanmaya değer!”
Günlük yaşamda en çok kullanılan
sözcüklerden biridir sevgi sözcüğü. TDK
Türkçe Sözlükte; “İnsanı bir şeye veya bir kimseye karşı yakın ilgi ve bağlılık
göstermeye yönelten duygu’’, TDK Ruhbilimleri Terimleri Sözlüğünde ‘’Başka bir
kişi ya da varlığa karşı duyulan ve cinsel yönü olan ya da olmayan güçlü bir
yakınlık ve bağlılık duygusu” olarak tanımlanır. C.G. Jung’’ Sevgi sözcüğünün
kapsamı, bütün dünyayı kucaklayacak kadar geniştir.” der. Sevgi sözcüğü bir
kavram olarak Arapçada “hub” kökünden türetilmiş ve Türkçede de “muhabbet”
şeklinde kullanılan “mehabbe”dir.
Sevgi kavramı, Hegel’in hem erken hem de
geç dönem felsefesinde önem taşır. Hegel’e göre sevgi, karmaşık bir birleşme ve
ayrılma sürecidir ve birleşme ile ayrılma süreçlerinde mutlak da kendine
dönmektedir. Hegel’in olgun döneminde bu bağlamda ikinci bir sevgi kavramı
ortaya çıkar.
Psikiyatrist İrvin D. Yalom; başkasına yönelik ilgimiz eğer
bencillik taşımadan ötekinin varlığına gerçek bir saygı temeline dayanıyorsa ve
ötekinin gelişimi ile yakından ilgilenmeyi içeriyorsa sahici bir sevgiden söz
edebiliriz anlayışını benimser. Sevginin birtakım türleri olduğundan söz edilir
felsefede.; “Mani” adından da anlaşılacağı üzere, abartılı ve taşkın bir
sevgidir ve bir ölçüde olağandışıdır. “Ludus”, bir sevgi oyunudur. “Pragma”, bilgiyi ve doğruyu yaşam için
yalnızca bir araç olarak gören, eylemleri sonuçlarıyla, başarılarıyla
değerlendirme yaklaşımına dayalı bir sevgidir.
“Eros”, yoğun, tutkulu ve birbirini yücelten bir sevgi türüdür. “Fili”,
arkadaşlığa dayalı bir sevgidir.
“Agape”, benliğin gözardı edildiği, verici ve daha çok karşısındakinin
iyiliği için olan sevgidir. Empedokles, dört elementi (toprak, su, hava, ateş)
birleştiren ve ayıran iki kuvvetten bahseder. Bu unsurları sevgi birleştirir,
nefret ayırır.
Erich Fromm, Sevme Sanatı kitabında
sevmeyi pek çok yönüyle analiz etmiş ve sevme ustalığından söz etmiştir.
Sevginin nesneyle değil yetiyle ilişkisini vurgulayan Erich Fromm için: “Sevgi bir etkinliktir; edilgen bir olay
değildir, bir şeyin içinde olmaktır. Bir şeye kapılmak değildir. Sevgi
vermektir, almak değildir. Her bir birey tüm insanlığın taşıyıcısıdır ve
insanın görevi, kendisinin içinde insanlığı açıp geliştirmektir. Sevgi deneyimi, insana sevinç veren en
insani, en insanileştirici edimdir. İnanıyorum ki, sevgi, insanın gelişim
kapılarını açan asıl anahtardır.’’
Sevgi için daha pek çok söz söylenmiştir;
Her şeyi, anladığım her şeyi, sadece
sevdiğim için anlıyorum. – Tolstoy
Yumuşak, sertten güçlüdür; su kayadan güçlü,
sevgi, zorbalıktan güçlüdür. - Hermann Hesse
Yaratılanı severim yaratandan ötürü. -Yunus Emre
Devamı yarın
1 2 3
