Tamam mı, Devam mı?

 

Gerçek yaşamın ucunda oyalanıp dururken 2010’larda sanal yaşama adım attım. Açık deyişle İnternet Okyanusunun kıyılarındayım. Kıyılarda olma duygusu çok yaşanılan; ama anlatılamayan duygulardandır. Benim gibi 80 yaşında yani gerçekliğin ucunda, sanalın kıyısında olanlar vardır belki. İşte, ancak onlar anlayabilir beni. Tabii, bir de siz sevgili okurlarım...

Kıyılarda olmak tehlikelidir. Ya okyanusa dalacaksınız ya da hiç girmeyeceksiniz. Benim gibi hep kıyılardaysanız en hafif esintilerde karaya vurmuş balık gibi olursunuz. Kaldı ki bu son zamanlarda dalga boyları arttı. Kırılan dalgalar sahilleri dövüyor zaman zaman... Tabii, olan da biz garibanlara oluyor her zaman. Seriliyoruz kumlara. Sonra? Yine düşe kalka kıyıdayız. Hep böyle geçti bu son seneler...

Kendimi anlatabilmem için böyle benzetmelere başvuruyorum. Başka türlüsü olanaksız. Bir ton kelime kullansam yukarıdaki satırların sezdirdiğini açıklayamazdım.

Siz, sezgileri de kuvvetli arkadaşlarım. Sizlere söyleyeceklerimi bir çırpıda söyleyemiyorum. Mahcubiyetimden dilim dolaşıyor. “Söz / boğaz dokuz boğumdur.” derler ya... Şimdiye dek her boğumda / düğümde düşündük, ölçtük, biçtik, şöyle ettik, böyle ettik; kısaca kafa yorarak anlatmaya çalıştık. Anlayan anladı bizi; ama anlamayanlar da çıktı. Onların da canı sağ olsun...

Devir değişeli çok oldu. Şimdilerde herkes sözünü esirgemez oldu. Herkesin birbirini kırdığı bu döneme karşı direnmeye çalıştım doğrusu. Ama gördüm ki zerrece olumlu katkım olamadı. Olamazdı da. Suların yukarı doğru akıtılamayacağını göremedim. Aslında dinamo, motor vb. teknolojiyle sular yukarı doğru akıtılabilir; ancak bizde o donanım yok. Onun için her projemde başarısız oldum. Kısaca değineyim:

Şi-Lâm (Şişeli Lâmba, aydınlatma projem) tutmadı.

HEEY (Hukuk+Eğitim+Ekonomi+Yönetim öncelikli projem) yerle bir oldu.

Sa-Gen (Yazarlar Grubu) projemiz de tutmuyor gibi. Tutmayacak gibi demek daha doğru. Çünkü dönem mi dersiniz, ortam mı dersiniz, iklim mi dersiniz, egemen güçler mi dersiniz; ne derseniz deyin her egemen yazarların susmasını istiyor. Tabii yazarlar da çekiniyor. O kadar ki Sabahattin Gencal gibi özene bezene yazsanız da, kırmamak için kelimeleri dokuz filtreden geçirseniz de suçlanmaktan kutulamazsınız. Şunu ima ettiniz, şunu kinayeli kullandınız, Şuraya fazladan bir nokta koydunuz vb. der ve sizleri suçlarlar. Bu yetmezmiş gibi soruşturmalarda, yargılamalarda zihninizi okumaya kalkarlar... Ve al başına belâyı... Böylesi durumlarda “Yazmaya yürek ister.” Valla, ben de o yürek yok. Kalp ritmim bozuk zaten. Bir kalp ki pır pır ediyor içimde. Kaygı bozukluğumu da sormayın. Bu günlerde öyle kaygılanıyorum ki sormayın. Aklı başında olan, vatanını, milletini düşünen böyle işler yapmaz diyorum ve kötü kötü senaryolar kuruyorum. Allah devletimize ve milletimize bir zeval vermesin.

İnşallah bize de bir zeval vermez Yüce Rabbimiz. Tabii, bütün önlemleri almalıyız ki siz değerli arkadaşlar, yazmamakla bu önlemi almış bulunuyorsunuz. Bunu sitem olarak söylemiyorum. Doğruya ne denir?  

1965’lerde sendika kurmaya çalışan öğretmenlere, sendika neyinize kanarya sevenler derneği kurun diyenler vardı. Nedense o aklıma geldi. Sa-Gen Yazarlar Grubu’na da farkındalık yaratmak sizin neyinize, doğal güzellikleri anlatın. Çiçeklerden böceklerden; zülfü yâre dokunmayacak anılardan söz edin vb. diyenler olur mu bilemem. Böyle diyenler olursa hiç birimiz bu sözleri kaldıramayız.

Sadede gelelim. Kıyılarda dolaşırken başta Şi-Lâm ve HEEY projelerim olmak üzere birkaç projemi, istemeyerek de olsa sonlandırdım. Ancak Sa-Gen Yazarlar Grubu Projesini tek başına sonlandırma hakkını kendimde göremiyorum. Arkadaşlarıma karşı zerrece saygısızlık yapmak istemem.  Ben hal-i pür melalimizi dolaylı biçimde de olsa anlattım. Sa-Gen’in devam etmesi veya etmemesini sizin kararınıza bırakıyorum. Tamam mı, devam mı? Lütfen oylamaya katılınız. Bir oy bir oydur. Salt çoğunluğun kararına göre çok cılız olarak seyreden projemizi ya tamam diyerek sonlandıracağız ya da yılbaşından itibaren korkulara karşı durarak kelimeleri konuşturacağız.

Sahile vuran dalgaların sesini duyanlar benim de sesimi /söylemek istediğimi duyabilirler.

Hayırlı olması dileğiyle...

Sabahattin Gencal, 26. 12. 2023

  

 

Töre Cinayetleri ve Engizisyon

 

Yılın her haftası, hatta haftanın her gününde kitap okumak ekmek kadar, su kadar bir gereksinimdir benim için. Ele aldığım bir kitabı bitirinceye kadar okumadan bırakmam. Fakat ara ara bu yöntemimden vaz geçtiğim oluyor istemeden. Klasiklerden okumadığım roman kalmadı dersem abartı değil. Kitap fiyatları aldı başını yürüdü. Sarraflar ve ikinci el kitaplar bile el yakıyor. Maaştan kitap için para ayırmak olanaklı değil benim için. Haliyle Halk Kütüphaneleri başvurduğum kitap kaynaklarımdır.

Üzülerek belirtmeliyim son yıllarda kütüphaneler kitap susamışlığımı gideremiyor. Raflar kitap dolu oysaki. Tanınmamış yazarlardan süslü kaplı kitaplar. Bu kitapların yerleri ve diziliş sıraları değişmiyor. Sadece rafları süslüyorlar. Sıradan bir okuyucuya hitap edecek kitaplar buharlaşmış nedense(!).

Kütüphane ziyaretlerinde ince eleyerek üç kitap seçerim. Seçtiğim kitapların çoğu kez üçünü de okurum. Maalesef beğenmeyip yarıda bıraktıklarım da oluyor. İki hafta sonunda beğeneceğim kitaplar bulmak ümidiyle soluğu yeniden kütüphanede alıyorum. Hakkını teslim etmeliyim ilginç kitaplara da rast geliyorum nadiren. Şavşat İlçe Halk Kütüphanesinden okuduğum Julıa Alvarez’in Kelebekler Zamanı son yıllarda okuduğum en güzel romanlardan birisiydi. Ve son Canan Tan’ın Pembe ve Yusuf adlı romanını okudum.

Romanın özellikle final bölümü heyecan kasırgası… Namus cinayetine giden kadınlarımıza ithaf edilmiş bir ağıt. Diyarbakırlı feodal ilişkiler içinde yaşanan geniş bir ailenin romanı Pembe ve Yusuf. Ataerkil bir aile. Romanı özetlemeye gerek yok. Sözleri Hamurabi Kanunları’ndan sert bir aile babası. Bir biçimde, baba deyim yerindeyse zinciri kırarak aileden kopup İstanbul’a kapağı atar.  Kurnazlıkla el koyduğu; kardeşleriyle kazandıkları parayla büyük kentte bir daire satın alır. Eşi ve iki oğlunu da yanına alır…

Karısının söz hakkı yoktur aile içinde. İki oğlunu ilkokuldan sonra okutmaz. İş edinir. Kahvehane işletmeye başlar. Çocuklarını da kahvehanede çalıştırır. Maddi sorunu yoktur ailenin. Eşi kocasının karşı konmaz baskı ve isteği sonucu iki çocuk daha doğurur. Üçüncü çocuk kız evladıdır. Babanın gözünde kız çocuğunun yeri yoktur. Yıllar geçer. İki büyük oğul esnaf olarak geçimlerini sağlamaktalar. Son erkek çocuk ablasını çok sevmektedir tıpkı annesi gibi.

Babanın tek düşüncesi para paradır… Biricik kızına eşi ölen varsıl komşu bir esnaf talip olur. Adam babası yaşındadır kızın. Körün istediği bir göz Allah verir iki göz. Ailede tek söz sahibi baba için parlak, kızı için kara bir güneş doğmuştur. Göz açıp kapayıncaya kadar nişan yapılır. Kız nişan törenini güle oynaya kabul eder(!) Oysa kendi yaşıtı bir gençle konuşmaktadır. Ve büyük gizlilik içinde sevdiği gence kaçar. Evde kıyamet kopar. Baba hırsını eşinden çıkarır. Kadını acımasızca döver.

Roman bu ya; kız gittiği evde mutlu olamaz. Kaynana biricik tek oğlunu gelininden kıskanır. Sürekli dışlanır taze… Nihayet gelin yeni doğurduğu bebeğiyle kapı dışarı edilir. Gideceği sıcak bir yuva yoktur. Bir karlı Karakış günü baba evine sığınır. Babadan, “Gözüme gözükmesin çatıdaki odada yaşasın.” Emri çıkar. Uğursuz bir hava esmektedir baba evinde. Günlerden bir gün baba ve kendi sert, acımasız karakteri taşıyan iki oğluyla erkekler toplantısı yapar. Kıza idam fermanı çıkar gerekçesi yazılmayan kararda…

İyi de idamı kim gerçekleştirecek. Görev küçük kardeşe verilir. Yaşı küçüktür onun. Fazla ceza yemez. Ağabeyleri ve baba hapiste yalnız bırakmayacaklarının sözünü verirler abla katili olacak çocuğa. Ablasını çok seven çocuk bu akıl dışı eylemi kabul etmez. Üç gün süre verilir küçüğe. Çocuk yemeden içmeden kesilir. Dalgın dalgın dolaşmaktadır. Anne ve idam fermanı yazılı kız durumdan kuşkulanır.

Nihayet üçüncü gün sona ermektedir. Anne çatı odasına çıkar. Gördükleri kıyameti olur. Kadersiz kızının kendini asmıştır. Dünya başşehri diye ünlenen İstanbul’un ortasında bir biçimde töre cinayeti uygulanmıştır. Küçük kardeş yıkılır. Evi terk eder. Anne kızından geride kalan bebeği kucaklar. Doğduğu kente döner. Baba ve iki büyük oğul yaşamlarını sürdürür kaldığı yerden.

Her yıl acımasız töre cinayetleri yaşanır bu kadim topraklarda. Töre cinayetine mahkûm edilen bir kızın coşkun akan bir nehire itelendiğini görmüştüm haberlerde. Kızın günü tükenmemiş mi demeli. Yüzme bilen kızımız canını kurtarmıştı. Töre cinayetleri bir yana son yıllarda ülkemizin korumasız güzel kadınları öldürülüyor. Kadın cinayetleri kanıksandı ülkemizde adeta.

Avrupa, karanlıklar içinde yaşadığı Ortaçağ boyunca özellikle kadınlar engizisyon mahkemelerinde mahkûm edip cayır cayır yakmıştır. Engizisyon mahkemelerince işkenceyle öldürülenlerin sayısını otuz ile altmış binlere ulaştığını yazar kara Avrupa tarihi. Engizisyonun ve ülkemize has töre ve kadın cinayetlerinin günümüzdeki ahvalini a’dan z’ye kadar incelemek düşünen insanlarımızın vaz geçilmez birinci görevi olmalıdır. Ve Tolstoy diyor ki,“ Bir insan acı duyuyorsa canlıdır. Başkasının acısını duyuyorsa insandır.”  

Devam edecek.

İbrahim YILMAZ, (Eğitimci, yazar)

Kurtdereli Mehmet Pehlivan ve Ahlâk

 

Günümüzde ortadan kalkan güzel geleneklerimizden birisi de düğünlerde, yayla şenliklerinde ve ulusal bayramlarda köyümüzde yapılan karakucak güreşleridir. Davul zurna eşliğinde yapılan bu güreşlerde küçük çocuklardan başlayarak köyün en acar güreşçileri güreş tutardı. Güreşte köyün yaşlı eski güreşçileri hakemlik görevini üstlenir adilane bir biçimde güreşleri yönetirdi. Güreşlerde taşkınlık yapan olursa sert şekilde uyarılır haksızlıklara meydan verilmezdi. Müsabaka sonunda yenenle yenilen kardeşçe sarılır dostça ayrılırdı. Ata sporu güreşleri seyretmenin hoşnutluğunu doya doya yaşardık.

İsmail Habip Sevük Türkü Güreşi adlı eserinde anlatır: Kurtdereli Mehmet Pehlivan Avrupa ve Amerika’da katıldığı güreşlerde rakiplerini sürekli yenerek Dünya’nın hayranlığını kazanır. Bir güreş öncesi İngiltere’de Güreş organize edenler ülkelerinde yaşayan bir Türk doktoru tercümanlığıyla Kurtdereli ’ye güreşi birinci gün kazanmaz, ikinci güne bırakırsa, ikinci gün de kazanmaz üçüncü güne bırakıp üçüncü gün İngiliz güreşçiye yenilirse beş yüz altın önerirler. Doktorun ısrarı üzerine Kurtdereli öneriyi kabul eder.

Güreşin birinci gününde güreş başlayınca seyircilerin ön saflarında oturan doktora Kurtdereli öneriye katılmayacağını belirtir ve rakibini kısa süre içinde yener.

Güreşten sonra doktora şu sözleri söyler Kurtdereli:

 “Güreşirken bütün Türk milletini arkamda hisseder ve onun şerefini korumak için her şeyi yapardım ve bütün Türk milletinin kuvvetinin arkamdan dayandığını hissederdim.”

Kurtdereli’nin bu sözlerini duyar Atatürk; Cihan pehlivanı ünvanlı güreşçiye içinde 1000TL olan şu mektubu gönderir.

Kurtdereli Mehmet Pehlivan,

Seni, cihanda büyük ün almış bir Türk pehlivanı tanıdım. Parlak muvaffakiyetlerinin sırrını şu sözlerle izah ettiğini de öğrendim:

"Ben her güreşte arkamda Türk Milletinin bulunduğunu ve millet şerefini düşünürüm."

Ben, dediğini en az yaptıkların kadar beğendim. Onun için senin bu değerli sözünü, Türk sporcularına bir meslek düsturu olarak kaydediyorum. Bununla, senden ve sözlerinden ne kadar çok memnun olduğunu anlarsın.

Gazi Mustafa Kemal

Ulusumuzun geçmişinde hatırladığımızda göğsümüzü kabartan çok örnekler vardır. Taçsız kral diye ünlenen Metin Oktay’ın sözlerini unutabilir miyiz?

“Galatasaray'da kaptanlık yaptığım zamanlarda yazı-tura yapılacağı vakit hep tura derdim. Varsın Ata’mın silueti yere değmesin.”

Çocuklarımıza ve gençlerimize böylesi nice güzel örnek yaşanmışlıklar varken yaşadığımız yıllarda giderek artan hoş olmayan olaylara sıklıkla tanık oluyoruz. Yıllarca top koşturmuş kariyerleri ulusal takımımıza kadar yükselmiş ve milyonlar kazanmış bazı futbolcuların karıştıkları para olayları sporumuza kara bir leke olarak silinmeyecek biçimde yapıştı maalesef.

Artık spordan öte bir sanayi kolu haline gelen futbolda gün olmuyor ki, yüz kızartıcı olaylar yaşanmasın. Güzide bir spor kulübünün başkanı hem de milletvekilliği görevi yapmış bir başkan yeşil sahanın ortasına kadar koşup hakeme yumruk atıyor. İnsanlığımızdan utanacağımız sahneler yaşanıyor. Bu olayda yere düşen hakem hunharca tekmeleniyor başkaları tarafında.

Geçmiş yıllarda bakanlık bile yapmış bir spor kulübümüzün başkanı transfer yaptığı tanınmış zenci kökenli futbolcu bir kaç maçta gol atamayınca: “Bizim yamyam gol atamıyor.” Mealinde sözler etmişti. Bu sözleri duyan futbolcu: “Benim ırkımın aşağılanmasına bigâne kalamam.” Diyerek ülkemizi terk etmişti.

Yüz kır artıcı, ulusumuzun adet ve geleneklerine ve de onuruna yakışmayan söz ve davranışlar sadece futbol alanında rastlanmıyor. Yaşamımızın her alanında nahoş olaylar gözlemliyoruz üzülerek. Genç bayanların karıştıkları parasal olaylar adeta normal olaylar gibi yaşanmış bu güzel topraklarda.

Ülkemizde yaşayan bir gazeteci şöyle bir söz söylemişti bir tv. programında. “ Avrupa’daki gazetemize Türkiye’de güzel bir olay yaşandı diye haber geçiyoruz.” Alın teri ile para kazanan normal yurttaşlarımız; polisiye olayların artış göstermesi, kısa yoldan klasik deyişle köşeyi dönenlerin oranının artması yaşananlardan büyük üzüntü duymakta.

Giderek çoğalan, toplumumuzun soluduğu temiz havayı kirleten kişilerin, olayların önü alınamaz mı? Elbette alınır. Çare yok mu var elbette. Japon Ulusu’nun iş ahlâkı ve çalışma disiplini hayranlık uyandırmaktadır Dünyamızda. Peki, Japonlar nasıl böylesi dürt olabiliyorlar. Onların DNA’ları bizlerden farklı mı? Değil haliyle.

Araştırılınca şu gerçekle karşılaşıyoruz; bu halk daha ilkokuldan başlayarak bütün okul kademelerinde kapsamlı bir şekilde ahlâk eğitimi veriyor genç kuşaklarına. Bilindiği gibi Japonya’da üç farklı din var ve Müslüman da değil dünyanın bu çalışkan insanları. Evet, Amerika’yı yeniden keşfetmeye gerek yok. Bizler de zaman geçirmeden eğitim öğretim müfredatımıza Japonlardan örnek alarak ahlâk eğitimini ayrı bir ders olarak okutmalıyız okullarımızda. Sözün özü eğitim öğretimimize gerekli yatırım yaparak müfredatlarımızı bilimsel, nitelikli yöntemlerle çalışmalara göre planlamalıyız. İşte o zaman Atalarımızdan aldığımız terbiye, gelenek görenekleri yetesiye içselleştirip kural dışı yaşanmışlıklara en az düzeyde karşılaşırız.

İbrahim Yılmaz, (Eğitimci, Yazar)

Ardahan’dan Batıya

 

1800 rakımlı Ardahan’da hava bozuksa ve yaz mevsimi yerini sonbahara bırakıyorsa havalar iyice soğur. Hava sıcaklığı tek rakamlı sayılara düşer. Acil işi olmayan insanlar dışarıya sokaklara çıkmaz. Ardahan’da İstanbul seferini yapacak otobüsün kalkmasını bekliyoruz. Ara ara hızlanan yağmur ve şiddetini artıran rüzgârdan çocuklarla birlikte büyükler de nasiplendik. İyice ıslandık, üşüdük…

Otobüssün içi ana baba günüydü. İkişerli koltuklarda iki büyük yolcunun yanında birer de çocuk vardı. Bazı annelerin kucağında bebekler vardı. Otobüsün kalkış saati 13.00’tü. Biz ancak saat 14.00’de doğru hareket edebildik. Taşıtımızın içi sımsıcaktı. Kalabalık yolcu topluluğunun nefesleri içerisini yetesiye ısıtmıştı.

Kars’a yaklaştığımızda bulutlar dağılmış hava biraz açmıştı. Güneş, Kars Kalesi’ni soluk sarı ışıklarıyla aydınlatıyordu. Ardahan’da yetesiye yolcusunu almıştı otobüsümüz Kars’ta fazla kalmadı. Kısa bir ihtiyaç molası sonunda hareket ettik. Hava da karardı. Karanlıkların içine daldık. Ağlayan bebek sesleri, koltuklarında rahat otaramayanların sızlanmaları dinmiyordu.

İstanbul’a, Sakarya ve Kocaeli’ne ilk kez seyahat edenler vardı. Bazı yolcuların çoğusu kara lastik ayakkabı giyiyordu.

Altları değiştirilmesi gereken bebeklerin için pratik bebek bezleri yoktu. Altı değiştirilen bebeklerden yayılan kokulara burnumuzu kapatarak rahatlamaya çalışıyorduk. Hele lastik ayakkabılardan yayılan kokulara dayanılacak gibi değildi. Ve o yıllarda taşıtlarda sigara içmek serbestti. Ne kadar çağ dışı alışkanlık ve duyarsızlık. Büyükleri bir yana bırakalım, bebekler ve küçük çocukların sağlığı hiç mi düşünülmezdi (!)

Yapacak bir şey yoktu. Başa gelen çekilir.

Yolculuğumuzun tarihi hayli eskilere dayanıyor. Yetmişli yılların sonu... Memleket kaynıyordu o yıllarda. İller ideolojik olarak parsellenmişti. Kars otobüsleri Erzurum’dan geçerken taşlandıklarını duyuyorduk. Kars’ta sol, Erzurum’da sağ ideolojiler baskındı. Şavşatlı bir eczacı arkadaş anlatmıştı:

“Arabamla Erzurum’da hastahaneye gidecektim. Arabamı şehir dışında bıraktım. Artvin plakalı araçla Erzurum’un merkezine girmek dayak yemeye ve aracın haşat olmasına davetiyeydi. Hastahaneye yaklaştığım zaman kalabalık bir grup sloganlar atarak yürüyordu. Ben de sağ elimi yumruk yapıp kolumu kaldırdım. Komünistler Moskova’ya, komünistler Moskava’ya ‘ diye bağırarak kalabalığın arasından rahatça geçip hastahaneye gidebildim. ”

Saat 24.00’de Erzurum Otobüs terminaline vardık. Yarım saat mola verildi. Gece yarısı terminalde sorun olmaz diye birlikte yolculuk ettiğim bir öğretmen arkadaşla iki çay içmek amacıyla çocukları otobüste bırakarak terminaldeki çay ocağına gittik. Sağ görüşlülerin malum bıyıklısı bir genç yanımıza yaklaştı. Masamıza dört bardak çay koydu. Biz her ne kadar iki kişiyiz iki çay içeceğimizi söyledik. Tosuncuk kaşlarını çatarak: “Burada adet böyledir.” Diyerek yanımızdan uzaklaştı. Birer bardak çay içtik. Diğer iki çayı içmeyerek durumu ancak bu kadar protesto edebildik. Dört çay parasını ödeyerek çabucak otobüsümüze girdik. Lafı uzatsaydık başımıza nelerin geleceğinin farkındaydık.

Neyse ki, otobüsümüz kötü bir olayla karşılaşmadan hareket etti. Hoş olmayan kokular içinde yol alıyorduk. Durumumuz yine de Dostoyevski’nin Ölüler Evi romanını yazdığı koşullardan biraz daha iyiydi. Yolculuğa birazcık neşe katan ikinci kaptanın sorduğu eğlenceli bilmecelerdi. Otobüs içindeki kirli hava çekilecek gibi değildi. Taşıtımız azami seksen kilometre yapabiliyordu. Otta Anadolu toprakları soluk gri renk almıştı.

Evet, Anadolu bozkırında yol alıyorduk kazasız belasız. Güneş doğmuş hava sıcaklığı yükselmişti. Otobüsün camlarını aralayıp temiz hava teneffüs etme olanaklı oluyordu. Aheste aheste yolculuk devam ederken yaşadığım yıllar içinde ilk ve tek olarak karşılaştığım hareket halindeki taşıtın tekerinin bomba sesi çıkararak patlamasına tanık oldum. Ön sağ lastikte tilki ininin ağzı genişlikte bir delik açılmış, büyük bir parça kopup yana savrulmuştu.

Kazayı otobüs takla atmadan atlattık. Tekeri değiştirmekti yapılacak iş. Stepne yoktu uzun servis aracımızda maalesef (!) Kırıkkale’ye gidip lastik almaktan öte bir çözüm yolu da yoktu. Sürücülerimiz yoldan geçen bir araca binip lastik almak için yanımızdan ayrıldık.

Vakit öğleye yaklaşıyordu. Tüm yolcular kırlara dağıldık. Yorgunluk attık. Kısa sayılmayacak bir süre içinde temiz Orta Anadolu kırında piknik yaptık. Dinlendik yetesiye. Sürücülerimiz geri dönüp yeni lastiği takıp yeniden hareket etmeniz üç saate yakın sürdü. Bu kez biz yolcuların tek dileği vardı; sağlıklı bir biçimde yolculuğun sonlanması.

Yolculuğumuzun kalan kısmı normal geçti. Otobüsün hızında bir değişiklik yoktu. Taşıtın içinin tahammül edilmez hava kirliliği, haddinden fazla yolcu ile yaptığım ömür törpüleyen yolcuk sona erdi nihayet. Otobüs terminalinde eşyalarımızı indirirken güneş çoktan batmış karanlık çökmüştü Kocaeli’nin üstüne. Eşyalarımızı bagajdan aldık. Bizimle birlikte yolculuğu Kocaeli’ne kadar bir arkadaşın şu sözleri aklımda kaldı uzun yorucu yolculuk anılarıyla birlikte:

“ hani yemin etsek başımız ağrımaz. Ardahan’dan Kocaeli’ne tamı tamına otuz altı saat sürdü yolculuğumuz. ”

İbrahim Yılmaz, (Eğitimci, Yazar)

Otuz Altı Saat Otobüs Yolculuğu

 

Kullanım süresini doldurmuş eski bir otobüsle başladı yolculuğumuz. Kaptan sürücümüzün becerisine söz yok; adam işinin ehliydi. Arada anlatıyordu. “Önceleri şehir içi dolmuşlarda başladım muavinliğe. Yeni bitirmiştim ilkokulu. Beş erkek üç kız çocuklu bir ailenin dördüncü çocuğuyum. Çok fakirdik. Yaşıtlarım ortaokula başlarken ekonomik koşullarımızın olanaksızlığı okumamı olanaklı kılmıyordu. Sürücülük belgesi almak için ilkokul diploması yeterliydi. Ona da sahiptim…”

“Geçen yıllara paralel sürücülük öğrendim. Sürücü belgesi alma yaşına gelinde ilk işim sürücü belgesi almak olmuştu. Şoförlük sevdiğim bir meslekti Böylece uzun yol sürücülüğü kapıları açıldı meslek yaşantıma.” Sürücümüz yolculuk süresince anılarını anlatırken ikinci kaptan sorduğu bilmecelerle yolculuğumuzun sıkıcılığını bir derece azaltıyordu. Bilmeceyi doğru yanıtlayan yolculara çikolata benzeri armağanlar veriyordu.

İlginç bilmecelerden bazılarını hâlâ unutmadım: “Gökte bir cicim ismi, ülkemizde bir il ismi ve Trakya’da bir ilçe isminin birleşmesiyle oluşan İstanbul’un bir semtinin adı?” Bir başkası. “Bir vasıta ismi ve bir peygamber isminin birleşmesi ile oluşan ilimiz hangisidir… Bu yol nereye gidiyor?” Biz yolcular varacağımız illerin adlarını söylüyor. Doğru cevaba ulaşamıyorduk bir türlü. Cevaplar şöyleydi: Ay+ Van + Saray = Ayvansaray, Man + İsa = Hz. İsa. Yol gitmiyor, giden otobüstür…

Yozgat Kırıkkale arasında devam ediyordu yolculuğumuz. Bir anda top patlama sesi gibi güçlü bir sesle sarsıldık. Yüreklerimiz ağzımıza geldi. Müthiş korktuk. Gözüm kısa boylu tüy sıklet sürücümüze kaydı. Sürücümüz direksiyonun üzerine kapanmıştı. Otobüs yavaşladı sekiz on metre ileride durdu. Bembeyazdı yüzlerimiz. Ağlayan kadınlar vardı.

Otobüs durunca telaşla dışarı attık kendimizi. Ön tekerin birinden abartısız orta boy bir defter yaprağı büyüklükte bir parça kopmuştu. Ve parçası kopan lastik asfalt yolda kolayca yok olmayacak düz bir çizgi çizmişti. Taşıtın devrilmemesi şoförümüzün becerisi sayesinde önlenmişti. Hareket halindeki bir taşıtın ön tekerinin patlaması taşıtın devrilmesiyle sonuçlanır diye görüş bildirir deneyimli sürücüler. Yaşlı kadın yolcular el açıp dua ediyorlardı…

Yolculuğumuzun başlangıcı çok daha sıkıcı oldu. Yaz tatilini geçirdiğin Ağustos sonları görev yaptığım Kocaeli’ne dönerim. Her yıl yol güzergâhım Karadeniz Sahil Yoludur. Yaz sonu Artvin’den batı illerine yolcu sayısı artar. Artvin’den bilet almak kısmet olmadı. Bu kez Ardahan İstanbul otobüsüne bilet buldum.

Kocaeli’ne dönerken yağ, peynir benzeri yiyecekler götürürüz. Yiyeceklerimiz Şavşat Ardahan Karayolu kenarındaki yaylalarda idi. Eşim ve iki çocuğumla sabah erken saatlerde eşyalarımızı alıp yol kenarında vasıta beklemeye başladık. Saat 13.00’de Ardahan’dan kalkıyordu otobüsümüz. Ortalama 2500 m rakımlı yaylada vasıta beklemek Goot’yu Beklemek gibi bir şeydi. Hava soğuk hafiften yağmur çiseliyordu. Ve karayel doğduğumuza pişman ediyordu. Çocuklar ağlamamak için büyük çaba harcıyordu.

Saatler geçiyor karayolunda kuş uçmuyordu. Üç saate yakın bekledik. Sadece bir minibüs geçti. Minibüste belki yirmi yolcu vardı büyük küçük. Ellerimi havaya açtım göklerden bir ışık bekliyordum. Zamanında menzilimize varamazsak bilet yanacak, yeniden bilet bulmak için günlerce beklemek gerekirdi.

Soğuk filan hissetmiyordum. Eylül başında başlayacak seminerlere de yetişemeyecektim. Gözlerim yolda kaldı. Saat tam 12.00 oldu. Sisler arasından kırmızı bir minibüs belirdi. Ve birkaç yolcusu vardı sadece. Allah yüzümüze bakmıştı. Bir an önce otobüse yetişmemiz gereğini sürücü arkadaşa anlattım. Bir güzel insandı sürücümüz. Eşyalarımızı yerleştirip hemen hareket ettik.

Neşemiz yerine geldi. Çocuklar gülüyordu. Dünyalar benim olmuştu. Sahara Dağı’nı aştık kısa sürede. Ardahan köyleri vardır yol üzerinde. Değirmenli Köyü’nde önümüzde ova köylerinde kullanılan dört tekerli üzerine ot yüklü bir vasıta yol boyu gidiyordu. Köylü vatandaş vasıtamızın sesini duymamış olacak ki yolumuzu açmıyordu. Sürücümüz kafasını pencereden çıkarıp kuvvetlice çoban ıslığı ile yol istiyordu. Belli ki, klaksonu bozuktu. Neyse köylü arkadaş yolu açtı. Ardahan’a vardığımızda rahat bir nefes aldım. On dakika daha zamanımız vardı.

Devam edecek…

 

Gök Yarıldı

 

Bulutlara yakın yüce dağların eteklerinde kurulmuş bir köyde gözlerimi açmışım dünyaya. “İnsanın anavatanı çocukluğudur” denir. Çocukluk ve ilk gençliğimi yaşadığım yılar yoklukların can acıtıcı zamanlardı. Şöyle ki köylerde elektriğin esamisi okunmazdı. Ulaşım araçları dünyamıza girmemişti. Yine de şen ve mutluyduk. Coşkuyla oynardık oyunlarımızı. Okuduğumuz ders kitapları ve öğretmenlerimizin anlatılarıyla geleceğe sonsuz güvenle bakardık. Ülkemizin hızla kalkınacağına inanır ve tüten fabrika bacalarının yurdun her tarafına yayılacağına inanırdık.

Köy okuluna sevinçle gider, geniş okul bahçesinde doya doya oynardık. Kış mevsimi severek yaşadığımız bir mevsimdi. Her çocuğun bir kızağı vardı. Kar yağıyor, hava açık hiç fark etmezdi biz çocuklar için. Okuldan zaman buldukça kızak kaymak en büyük zevkimizdi. Kışın başlangıcı Kasım ayının ortalarıydı. Kar bir yağdığında doğa beyaz kürküne bürünür, kürkünü ancak Nisan ortalarında çıkarırdı.

İlkbaharın gelmesiyle yeşeren çayırlar yeşillik denizini andırırdı. Gün gün havalar ısınır. Kır ve çayırlarda koyun, kuzu melemeleri kuşların sesine karışırdı. Ağaçlar tomurcuklanır daha sonra renk renk çiçeklerle bahçelerimizi süslerdi. Mayısta ılık havalarda yağan yağmurlar canlanan doğanın daha da şenlenmesini sağlardı. Deli dolu yağmurlar yağmazdı.

Yaz mevsimi özellikle sonbaharı ne çok severdik. Yaz aylarında yaylalarımızın doruklarından doğup vadilerde gürleşen çayda çimmek en büyük zevkimizdi. Uzun çobanlık günlerimiz sıkıcı olsa bile yine de şendik. Sonbaharda tüm güzelliğiyle gelirdi. Meyve ağaçları ve yayvan yapraklı ağaçlar gökkuşağı renkleriyle bezenirdi sararan yapraklarıyla. Okullar açılır kitaplarımıza, öğretmenlerimize kavuşur çobanlık görevlerimizden azat olurduk.

Aradan çeyrek yüz yıl üzerine biraz daha fazla zaman geçti. Mevsimlerin gelişi normal özelliklerini kaybetti geçen yıllar içinde. Eski yıllarda hemen hemen her mevsimde yağmurlar yağardı. Yağmurların yağış hızı büyüyen özellikle mısır ve fasulye benzeri ürünlere zarar vermezdi. Şimdilerde bazı günler kış ortası gibi her tarafı sisler bürüyor hızlı hızlı yağan yağmurlarla.

Bazı yaz aylarında, “yer demir gök bakır” gökten bir damla bile yağmur düşmüyor. Güneşin kavurucu sıcakları yemyeşil çayırları boz kırlara dönüştürüyor. Bazen de yaz ortasında görülmemiş rüzgârlar esiyor. Ve abartı değil ceviz iriliğinde dolu yağıyor. Mısır, fasulye, biber benzeri ürünleri yerle bir oluyor.

Ağustos ortalarıydı. Komşumuz eşiyle beraber bir gün önce biçtiği çayırlardaki çimenleri topluyordu. Çayırlar evimizden yarım saat uzaktadır. O gün köyümüzde cenaze vardı. Kardeşimle ikindide kaldırılacağını duyduğumuz cenaze merasimine katılmak için cenaze evine gittik. Giderken komşumuzu da aldık arabaya çimenlerini topladığı çayırından. Yol zaten çayırın yakınından geçer. Yenge çayırın başında kaldı.

Hava bulutluydu. Gökyüzünde kara kara bulutlar birbirlerine karışıyordu. Yağmur bekleniyordu her an. Cenaze defnedildi. Çabucak geri döndük. Komşumuz eşinin yanında kaldı. Yağmurun başlaması an meselesiydi. Yengeye bizimle eve dönmesini söyledi komşu amca. Yenge kabul etmedi.

Eve döndük fazla zaman geçmedi her tarafı kesif bir duman sardı. Rüzgâr çıktı. Göz açıp kapayıncaya kadar süre geçmeden yağmur şiddetini artırdı. Rüzgâr fırtına şeklini aldı. Görüş mesafesi diye bir şey kalmadı. Gökten kovanlarla su dökülüyordu adeta. Gök yarıldı… Evimizin hemen ilerisindeki derecik coştu koskoca bir çaya dönüştü.

Derenin bir tarafı çam ormanı diğer yüzü meyve ağaçlarıyla çevrilidir oysaki. Ağaçlar yağmurun hızını kesemedi. İlk kez evimizin önünde bir sel oluştu. Yağmur üççeyrek saat kadar sürdü. Nihayet hızını kaybetti ve sakinleşti. Böylesi şiddetli yağmura ilk kez karşılaştık yaşadığım yıllar içinde.

Biraz sonra komşu amcayı gördük evlerin ilerisindeki çayırda. Yengeyi sekiz on yaşındaki çocuk gibi arkasına yüklenmiş sallana sallana ve yavaş yavaş evine dönüyordu. Hemen amcamızı karşıladık. Kardeşimle yengeyi koltuklayıp doğruca bizim eve getirdik. Yengemin elbiselerinde kuru iplik kalmamıştı. Sobayı canlandırdık. Eşim yengenin vücuduna yapışan elbiselerini zor bela çıkarıp kuru elbiselerle değiştirdi. Yengemiz hafif sıklet bir kadındır. Elli kilo ya var ya yoktur. Isındı amcamız da. Yüzü gülmeye başladı. Sırada şaka yapmak vardı. Amcaya, “Şanslı bir adamsın(!) Eğer yenge yetmiş, seksen kilolu bir kadın olsaydı ıslak elbiseleriyle daha da ağırlaşırdı. Nasıl taşırdın sırtınla.” Gülüştürdük…

Hemen hemen her yıl yaz aylarında eski yıllarda görülmedik şiddette yağmurlar, arada da dolu yağıyor. İklim değişikliği bu olsa gerek. Çocukluk ve ilk gençlik yıllarımda enflasyon, iklim değişikliği sözlerini hiç duymazdım. Şimdi bu iki hayırsız olguları her yıl sık sık duyuyor ve somut olarak yaşıyoruz maalesef. Etme bulma dünyası; rüzgar eken fırtına biçer. Bizde ektiklerimizin meyvesini biçiyoruz acı acı.

İbrahim Yılmaz, (Eğitimci, Yazar)

 

Kilometre Tamam - Bakım İster

 

Ahmet Gencal- Sabahattin Gencal- Fuat Gencal
BABA VE OĞULLARI ÜMRANİYE'DE
14. 11. 2023
*****

Kilometre Tamam - Bakım İster

Bu yazı bir şikâyet veya bir yakınma yazısı değil. Bu yazı bir durum tespiti ve durumdan ders çıkarma yazısıdır. Bu yazı, aşağıda belirtildiği üzere biraz da sakıncalı bir yazıdır. Onun için bu yazı yalnız ergin olanlar için uygundur.

Allah’a (cc) hamt olsun iyiyim. Ancak, ufak tefek rahatsızlıklardan ötürü- Allah bağışlasın, bir zeval vermesin- oğlum Fuat ile oğlum Ahmet bu son altı aydır, aile hekimliği, devlet hastanesi ve özel hastane demeden beni doktorlardan doktorlara taşıdılar.

Doktorlardan da Allah (cc) razı olsun. Beni muayene ettiler. Tahliller yaptırdılar. EKG, Eko ve filim çektirdiler. Solunum testi yaptırdılar. Endoskopi yaptırdılar. Renkli doppler ve ultrasyon yaptırdılar, tomografi çektirdiler... Tabii bunları değerlendirdiler de. Sonra ilaçlar ilaçlar. En çok da antibiyotikler...

Toplumumuzda çok antibiyotik kullanıldığını okumuştum. Ben de uydum topluma. Ve de büyük ihtimalle antibiyotik kullanmada rekor kırmışımdır.  Bu rekor Guinness rekorlarına girer mi acaba?

Antibiyotiklerin yararlarını ve zararlarını az çok bilirsiniz. Ama ben, toplumda çok bilinmeyen bir zararı üzerinde duracağım. Evet, burası mühim:

Veterinerler, oğlum Fuat’ın affedesiniz ineklerine antibiyotik yaptıkları zaman, “Bu ineğin sütü şu kadar gün kullanılamaz.” derlerdi.  Bu demek oluyor ki – Benzetmede hata aranmaz.- Bizim sütümüz de yazımız da bir müddet kullanılamaz. Kısaca, zararlıdır vesselâm. Ancak, evet ancak –yukarıda yazdığım gibi- ergin olanlara şifalıdır.

Doğrusu, her türlü hasbihal yazısı yazmıştım; ama böylesini de yazmak nasip oldu işte. Belki sizler de böyle bir yazı ilk kez okuyorsunuz. Evet, Antibiyotikli sözler. Ya keşke başlığa da “Antibiyotikli Sözler” yazsaymışım. Şimdi aklınızdan şöyle geçiyordur: Keşke demeye ne gerek var. Başlığı sil ve istediğini yaz. Nasılsa yayınlamış değilsin. Haklısınız; ama bildiğiniz gibi değil. Beni tanımaya çalışan birkaç kişinin de tahmin edebileceği gibi ben olduğu gibi görülen, görüldüğü gibi olmaya çalışan, yanlış da olsa bundan ötürü eksiğini yanlışını da düzeltmeyen biriyim. Tabii maddi hatalar hariç. Derler ya eğrisiyle doğrusuyla, eksiği ile gediği ile... Amasıyla, ancakıyla, gibisiyle vb. Zaten böyle olmasaydım bu yazıyı yazmazdım, değil mi? Özellikle büyük oğlum, bu tür yazılarımdan haz etmiyor. Olumlu düşünelim, diyor. Her şey güzel olacak, diyor.

Ya, durum tespiti olumsuzluk değil ki. Aksine çook önemlidir. Durum tespiti yapmaksızın hiçbir araştırma, hiçbir inceleme yapamayacağınız gibi bir arpa boyu yol da alamazsınız. Durum tespiti yapacağız; ancak TÜİK gibi yapmayacağız. TÜİK’in verilerinden hareket edenler, dünyanın en iyi araştırmacısı olsalar dahi çuvallarlar. Biz, sanki kameraya alınmış gibi aynen yazacağız:

14. 11. 2023 Salı günü, saat 18.50. Bir özel hastanenin bir polikliniğine giriyoruz. Muayeneden sonra doktor yanımda bulunan küçük oğluma diyor ki: - İşte burası önemli- “KİLOMETRE TAMAM-BAKIM İSTER.”

Şaşırdım birden bire, başkaları konuşurken araya girmek adedim olmadığı halde, “Özel bakım mı?” diye soru verdim. Allah (cc) kendilerinden razı olsun aile bireylerim el üstünde tutuyorlar beni. Bakıma gelince her şey hesaplı kitaplı, zaman ayarlı... Başka türlü nasıl olabilir ki, diye aklımdan geçtiği için söze karıştım. Ama doktor da çit yok.

15 gün sonra gelmek üzere poliklinikten ayrılınca, dışarıda bekleyen büyük oğluma; “Kilometre tamam. Bakım ister.” dedim. Büyük oğlum Fuat, hazır cevap. "Yanlış anladınız. Hani arabalar belli bir kilometre yapınca bakıma girerler ya. İşte onun için demiştir.” gibi sözler etti. Küçük oğlum Ahmet de aynı şeyleri terminolojiye uygun olarak söyledi. Daha sonra gelen torunum Sabahattin de... Ya, ben onlardan daha iyi mi bileceğim, dedim ben de. Doktorun ne için söylediğini bilemeyiz tabii. Allah ondan da razı olsun. Allah doktorlara düşürmesin, onlarsız da yapmasın.

Bu araba benzetmesi de fena değildi. Biliyor musunuz? Bir tarihler “Makine İnsan” başlıklı bir yazı okumuştum. İçeriğini unuttum. Ama bedenimiz de en harika biçimde çalışan, mucizevi bir makine gibidir. O zaman artık ihtiyarladık, demeden şöyle diyeceğiz:

80 yılımı geride bıraktım. 81.yılın bakımını da yaptırmış oluyorum. Tabii tabii... yaptırmak gerekli. Çünkü bu beden bize emanet. Emanete hıyanetlik olmaz... Ne derler? Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.

Kafa dedim de aklıma yine Prof. Dr. Niyazı Kahveci’nin sözü geldi. Dinlemişseniz, siz de duymuşsunuzdur. İki de bir Kafa Katmanından söz eder ve toplumumuzun bu konuda 5 bin sene, şu konuda 10 bin sene vb. geride olduğunu ilave ederdi. Benim kafa anksiyeteli kafa. Açıkçası kaygı bozukluğu var. Ancak bu rahatsızlığımı lehime çevirmeye çalışıyorum. Nasıl mı? Bilindiği gibi anksiyeteliler, “Kapıyı kapattım mı, ocağın altını söndürdüm mü? Anahtarı aldım mı? vb. gibi sorularla vesveselerle günlerini tüketirler. Benim işle güçle, kapıyla ocakla, hatta ilaç alıp almamamla işim yok. Sağ olsun aile bireylerim. Her şey tıkırında. Ben başka konuları merak ediyorum. Örneğin Türkiye’mizdeki yargı krizi danışıklı mı danışıksız mı? Ekonomik çöküşümüz önceden ayarlanmış mı ayarlanmamış mı? Hazine arazileri yine peşkeş çekilecek mi çekilmeyecek mi? Toplumumuzdaki gizli açlık gizli mi kalacak? Yoksa?

Bilimsel çalışma “acaba?”yla başlar, merakla yoluna girer. Sabırlı, yöntemli ve az da olsa aralıksız çalışmayla devam eder ve de akla uygun çözümlerle sona erer. Anladınız, demek istediğimi. Allah bana bu son günlerde unutkanlık verdi. Çünkü yeni bir çalışma yapmak için kafadakileri unutmak gerekir. Ben ne kadar zorlasam unutamıyordum. Ama Allah sildi mi siliyor. Üstelik anksiyete de fazlasıyla var. Ee sabır da devamlı çalışma arzusu da olunca...

Üstelik 81.yaşın bakımını da yaptık. Bundan böyle böyle yazılar, bundan böyle şöyle yazılar yazabileceğiz inşallah.

Artık son cümleleri ben yazmayacağım. Sizler, yazmadığımı veya korkudan ötürü yazamadığımı okursunuz inşallah.

 

Sabahattin Gencal,

Çekmeköy-İstanbul, 15. 11. 2023

 

 

Batıya Göç

 

Yeni Bir Umuda Çıkıyordum

Uzun sayılacak bir süre kuş uçmaz, kervan geçmez Karadeniz bölgemizin bir köyüne atandım. Çiçeği burnunda daha on sekiz yaşında bir öğretmendim.

Trabzon’da okudum Öğretmen Okulunu. Trabzon sosyal hayatı gayet canlı bir kenttir. Sinemaları, kütüphanesi, gezip görülecek mekânları bir köy çocuğu için bulunmaz olanaklar sağlıyordu. Günlük gazete, her türlü dergilere ulaşmak sorunu yoktu. Üç yıllık okul yaşamı dopdolu geçti.

Stajyerlik, askerlik derken günler geçti. Bölgenin özellikle kış aylarında sisli, puslu geçen günleri çekilmezdi. Böyle günlerde ufkum daralır, görüş mesafesi iyice kısalırdı. Bir hapis yaşamıydı böylesi zamanlar. Ülkemizin fiziki haritasına bakardım sık sık. Ulaşım sorunu olmayan, merkeze yakın köylerin hayalini kurardım. Havaların kapalı olduğu zamanlarda “gün uzar yüzyıl olurdu.” Benim için…  Haritada yeşil rengin hâkim olduğu illere atama yaptırma özlemiyle altı yılı tamamladım.

Nihayet Kocaeli ili emrine atandığım haberi aldığımda bayrama kavuşan çocukların mutluluğuna eş değer bir mutluluk yaşadım. Artvin’deki ve Trabzon’da çalıştığım köy nere, Kocaeli nere! Yurdumun daha nice illeri görme şansım olacaktı.

Dar lojmanlı, yolu olmayan köyde yetesiye görevimi yapmıştım. Ayrıca benim gibi köy öğretmenleri, Bursa, Sakarya, İstanbul gibi batı illerine gitmişlerdi bir bir. Benim de sıram gelmişti. İyi hoş. Eşyalarımızı nasıl götürecektim yeni atandığım köye.

Sakarya iline benim gibi yeni atanan köylüm bir öğretmen arkadaş da benim gibi aynı kaygı içindeydi. Eylül başları. Arkadaşla ilçeye varıp eşyalarımızı taşıtacağımız bir kamyon aramaya başladık. Büyük kamyon tutmaya bütçemiz yeterli değildi. Yolluk da alamamıştık.

“Yer demir gök bakır”, kesemize uygun hangi kamyoncuya gitsek olumlu yanıt alamadık. Şavşat’tan Sakarya’ya, Kocaeli’ne küçük kamyon sürücüleri ilgi bile göstermedi. Gün akşam oldu. Köye döndük.

Köyün yakınında köylümüz Lâçin amca satın aldığı eski bir evin tahtalarını kamyonuna yükletiyordu. Bizi görünce:

“Genç öğretmenler, nasılsınız? Ne yapıyorsunuz?” gibi sözlerle hal hatırımızı sordu. Biz de durumumuzu anlattık bir bir. Ve kamyon aradığımızı söyledik. Lâçin amca, köyümüzün sözü dinlenir, girişimci ve de güçlü kuvvetli bir değerdi. Sözü uzatmadan,

“İşte kamyon! Bu kamyon ne güne duruyor!” Bu sözler akşamın yaklaştığı bu saatte bir gün doğdu bizim için.

“İyi hoş da biz sizin büyük kamyonunuz için ödeme yapamayız.” Lâçin amca:

“ Olur mu? Ali amca dar o günümde el vermişti bana!” Babamın yaptığı bir iyilik imdadıma yetişmişti.

“Sizin hiç babanız öldü mü?

 Benim bir kere öldü kör oldum

 Yıkadılar aldılar götürdüler

 Babamdan ummazdım bunu kör oldum.”

Babam yaşadıkça arkamda yaslanacağım bir yüce dağ var diye güven içinde yaşardım. O öldüğü zaman yaşamın tüm sorumluluğu omuzlarıma yüklendiği hissettim sürekli.

El verme olayını anımsadım. Birkaç yıl önce bize gelmişti Lâçin amca. O günlerde babam erkek tokluları satmış cüzdanı kabarıktı. Babamdan bir miktar ödünç para istedi. Elinde de bir senet vardı. İstediği para miktarı senette yazılmıştı. Babam parayı sayarken Lâçin amca babamın eline senedi tutuşturuyordu. Babamın yüzünde hafif bir tebessüm oluştu. Senedi geri verirken şöyle diyordu:

“Hiç öyle şey olur mu Lâçin, parayı adam öder, kâğıt ödemez!” bu söz üzerine isteği yerine gelen Lâçin amca güle güle bizden ayrılmıştı.

Aradan yıllar geçmesine karşı babamın yaptığı iyiliğin, ektiği tohumun ürününü hasat etmek bize nasip olmuştu. Gideceğimiz günü kararlaştırdık. Zaten birkaç yatak yorgan ve kış için annemin yaylada hazırladığı yağ peynir benzeri yiyeceklerden oluşuyordu eşyamız. Öğretmen arkadaşın da fazla eşyası yoktu.

O yıllarda hali, koltuk benzeri bir evi donatacak eşyalarımız yoktu. Zaten köylerdeki öğretmen lojmanlarına yemek masası, sandalyeleri, koltuk koymaya yeterli büyüklükte olmazdı.

Ilık bir Eylül günü sabahın erken saatlerinde kamyona yükledik yatak yorgan eşyalarımızı. Bir kat yatağı kamyonun kasasına serdik. Kamyon büyük. Yatak sermeye yetesiye yer vardı. Çocuklar içindi bu hazırlık. Henüz yirmi beş yaşımda yeni bir umuda, yola çıkıyordum. Bu kentlere gitmekte tek amacım vardı. Çocuklarımı daha iyi koşullarda okullarda okutmak… Bakalım zaman ne gösterecekti.

Devamı?

İbrahim YILMAZ, (Eğitimci, yazar)

İbrahim Yılmaz

 

İbrahim Yılmaz

Bugünün İşini Yarına Bırakma

 

Sabahattin Gencal
Çekmeköy, 13. 11. 2023

Tarih öğretmenimiz anlatıyordu:

İstiklâl Savaşı yılları. Düşman Polatlı’ya kadar dayanmış. Buna rağmen eğitim öğretim devam ediyor. Öğrenciler zil sesleriyle değil top sesleriyle sınıflara giriyorlar.

Benim öğretmenim sınıfta ne anlatıyor acaba?

Gözbebeklerimiz öğrencilerimiz nasıl bir algı oluşturuyor? Velilerimiz mevcut durumu nasıl değerlendiriyor?

Ve vatan millet aşkı, İstiklâl ruhu nasıl perçinleniyor?

*

Sene 2023.

Hiç bitmeyen Haçlı Seferleri İsrail’de tezgâhlanıyor. Gazze’de İsrail ölüm yağdırırken öğretmenler ne düşünüyor acaba? Öğrencilerin, bebeklerin velilerinin ölüm feryatlarına sağır mı oldu bütün dünya?

*

Ve

Bir emekli öğretmen düşünüyor Çekmeköy’de. Hepimiz düşünüyoruz:

Allah (cc) beni Trabzon’un Akköse’sine mi gönderdi?

Allah (cc) beni İstanbul’un Çekmeköyü’ne mi gönderdi?

Hayır, hayır. Allah (cc) bizi en güzel biçimde yaratarak ve halife potansiyeli vererek dünyaya gönderdi.

Dünyaya mı? Pardon, kâinata.

Evet, kâinatı bize bahşeden Yüce Rabbimize ne kadar şükretsek azdır.

Sadece kendimizi geçekleştirerek, potansiyelimizi kullanabilecek düzeyde geliştirerek görevimizi yapmış mı oluruz?

Hayır, hayır. Peygamberimiz (sav); “İnsanların en hayırlısı insanlara faydalı olandır.” (Buhârî, Mağâzî, 35. ) buyurmaktadır.  

Sadece insanlara mı? Allah’ın tüm yaratıklarına; evet taşına toprağına; kurduna kuşuna; havasına suyuna vb. her şeyine yararlı olma görevimiz var...

İşte insan olmak böyle bir şey. Yani sırf yemek içmek için mi, gezip tozmak ve oyalanmak için mi dünyaya gönderildiğimizi mi sanıyorsunuz?

*

Peki, eğri oturup doğru konuşalım:

Kaçımız insanlığımızın idraki içindeyiz?

Biz ne olup ne olmadığımızı bilemezsek elbette ki başkaları da bilemez. Ve şimdiye dek olduğumuz gibi bizleri sürünün bir koyunu olarak görürler. İnsan hakları imiş, hak ihlali imiş, insan onuru imiş...

En garibi de ne biliyor musunuz? Bizlere sürü muamelesi yapanların ağızlarından dini söylemler hiç düşmüyor.

Vay be.

"... Ey İman edenler! RAİNA! demeyin, "UNZURNA!" deyin/ Bizi davar (koyun sürüsü) gibi güt! diye konuşmayın, Bize bak! diye konusun, dileyin ve duacı olun...

 Bakara Suresi-104" ayetini de okumuyoruz.

“(Ey İman etmiş olanlar!) Ey Hz. Muhammed'in peygamberliğini tasdik etmiş olan Müslümanlar!.. 0 Yüce Resule karşı (Raina demeyin) O Yüce Peygambere: Bizi gözet, kolla diye hitap etmeyin. (Unzurna deyin) bizi gözet, bize bak diye hitap edip. (Ve) o Yüce Resulün sözlerini tam bir hürmetle (dinleyin) onları güzelce anlamağa dikkat eyleyin. Ona hürmet etmeyen hakaret dolu lâkırdılarda bulunan, onu inkâr eyleyen (kâfirler için elim) pek acıklı (bir azap vardır.) Onlar o kötü hareketlerinin elbette pek dehşetli cezasına kavuşacaklardır.

Rivayete göre Müslümanlardan bazıları vakit vakit peygamber (s.a.v.)'in huzurunda bulunup yüce izahlarına nail olunca: Ya Rasüllullah!.. "Raina" derlerdi. Yani: Ey Allah'ın Peygamberi!.. Bizi gözet, kolla. Mübarek beyanatını güzelce anlayabilmemiz için bizi gözet, konuşurken yavaş ol diye istirhamda bulunurlardı. Hâlbuki Yahudiler "raina" tabiri ile başka bir mâna kasdeder, "Raiyna" der Bununla: "Sen bizim çobanımızsın" demiş olurlardı. Binaenaleyh peygamberin huzuruna gelince bir hürmetsizlik maksadıyla böyle bir hitapta bulunurlardı. Bunun üzerine bu âyeti kerime nazil olmuş, Rasüli Ekrem'e nasıl hitap edileceği ehli imana emredilmişti.

Velhasıl: Bu mübarek âyet bütün insanlığa pek mühim bir edep dersi veriyor. Konuşmalarda nezaketten ayrılmamayı, büyüklere karşı hürmete aykırı, yanlış yoruma tabi olacak lâkırdılarda bulunmamayı, bilhassa Rasûli Ekrem Sallallahü aleyhi vesselam hakkında daima edebe, hürmete aykırı tabirlerden kaçınılmayı emir ve tavsiye buyurmaktadır.” (Ö. Nasuhi Bilmen Tefsiri: 'Kur'anı Kerimin Türkçe Meali Alisi ve Tefsiri')

Ayrıca açıklamaya gerek yok.

Biz, yöneticilerimize, Yahudiler gibi "Sen bizim çobanımızsın." diyerek hürmetsizlik ve yalakalık etmeyeceğiz. Nezaketten ayrılmadan, hürmete aykırı, yanlış yorumlanabilecek sözler söylemeden; “Bizleri mevcut yasalarımız çerçevesinde yönet. İnsan onuruna yakışır biçimde ve de halifelik potansiyelimizi geliştirerek kendimize, yurdumuza ve insanlığa katkı sağlayabilecek bireyler olabilmemiz için gerekli yöntemleri geliştir vb.” diyeceğiz. Ya da, yine yasal çerçevede gereğini yapacağız.

*

Nereden başladık nereye geldik?

Giriş bölümündeki ifadelerden şu anlaşılabilirdi:

Haçlı Seferlerini durdurmaya çalışalım. Elbette çalışalım. Ama önce önümüzdeki engelleri kaldırmak gerekmez mi? Böyle her an hengâme içindeyken bırakın insanlık görevlerimizi yerine getirmeyi kendimizi bile kurtaramayız.

Peki, böyle dolaylı biçimde görevlerimizi hatırlatmakla ne kazanırız?

Doğru, yumurta kapıya dayanınca hiçbir yazı işe yaramaz. Eylem basamağı için gerekli duygu ve düşünce basamağı oluşturulamaz. Demek ki yumurta kapıya dayanmadan önlemlerimizi alabilmeliyiz. Hepimiz öngörülü olmalıyız; ama seçtiklerimiz daha çok öngörüde bulunma yeteneklerine sahip olmalılar. Bu arada rant sağlama öngörüsünden değil milletçe çağdaşlaşabilme öngörüsünden söz ediyoruz.

Bazıları, “Ben demiştim.” derler. Böyle deyişler hoşuma gitmezse de yazmak zorundayım:

2011’lerde HEEY Masası / GENCAL Masasını kurduğumu hatırlatırım:

 Hukuk+Eğitim+Ekonomi+Yönetim=HEEY sorunu birinci derecede sorun olarak kabul edip bütün sorunları bu masaya yatırmak gerektiğini defalarca belirtmiştik.

Birinci derecede öncelikli bu sorunları EEHY, HEYE vb. biçiminde de belirtebilirdik; ama HEEY’i tercih ettik. Amacım bir Köroğlu gibi Çankaya Beyine HEEY HEEY HEEY diye haykırabilmekti. Köroğlu kim, biz kim? Haykıramadık. Sadece HEEY Blogu açtık. Sözde bu blogta hukukçu, eğitimci, Ekonomist ve yöneticilerin yazılarına yer vermek amacındaydım. Ama beceremedik. İki arkadaşım dışında HEEY! diyebilen çıkmadı.

Bazıları da artık, masa mı kaldı, diyerek hukuk, eğitim, ekonomi ve yönetim konularında çok çok gerilere düştüğümüzü ima ettiler. Ve blog kapandı. Ama sorunlar kapanmadı. Öyle anlaşılıyor ki bu konulardaki gerilemeyi yeterli görmeyenler var...

*

Ve bir emekli öğretmen düşünüyor klavye başında.

Umarım sizler de düşünürsünüz işbaşında. Çarşıda, pazarda, sokakta...

Düşünmek insana özgüdür.

Çözüm bulabilmek insana özgüdür.

Artık, seçim kazanmak uğruna akla gelmedik sıkıntılara sebep olmaya son vermeliyiz. Bir an önce içinde bulunduğumuz bunalımdan çıkmak için el birliği içinde uhdemize düşen görevleri yine bir an önce yerine getirmeliyiz.

Bir an önce güçlenmeliyiz ki “tek dişi kalmış canavarların” sömürülerinden, zulümlerinden kurtulabilmeliyiz.

Değerli okurum, “Zamanım yoktu uzun yazdım.” Sen kısa oku:

Hiçbirimiz, hiç kimsenin çantasında keklik değiliz. Bunu açıklayalım ki her zaman yaptıkları gibi kurnazlıklara, hilelere ve insanlık dışı uygulamalara başvurulmasın.

*

Emekli öğretmen klavye başında böylesi yazılar yazmak yerine, düşüncenin ilk basamağı edebiyattan söz etmeli değil miydi?

Böyle karamsar hava yaymadan saygıdan, sevgiden ve mutluluklardan söz etmeli değil miydi?

Ve de kelimeleri demlendirerek sunması gerekmez miydi?

Bu anda yapmamız gerekenleri bir sonraya bırakmamak dileğiyle...

 

Sabahattin Gencal, Çekmeköy-İstanbul, 13. 11. 2023