OKU: İNSAN OLMA HAKKI

İNSAN OLMA HAKKI etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

9.10.24

Sabahattin Gencal / İnsan Olma Hakkı-3

Sabahattin Gencal

İNSAN OLMA HAKKI

-III-

Maslow’un Hiyerarşisi de Tepetaklak Oldu

Atos’tan Erwin Dijkstra ve Erasmus Üniversitesi’nden Doçent Doktor Katinka Dijkstra’nın Atos Blog’ta yayınlanan ilginç makalesine göre yapay zeka, derin öğrenme, entegre enformasyon, bioteknolojik keşifler, robotik teknolojisi ve otomasyon ile birlikte sadece sanayi, iş yapış şekilleri açısında kurallar değil, 75 yıllık geçmişe sahip olan Maslow’un hiyerarşisi de tepetaklak oldu.

Teknolojik gelişmeler insanlığı, modern çağda artık fiziki ve sanalın bir arada olduğu dünyada kendini yeniden konumlandırmaya itiyor. Bunu hedefleyen stratejilerin de bambaşka olacağı artık şüphe götürmez.^DK10

Holistik ihtiyaçlar hiyerarşisinde Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisindeki her basamak siber dünyadaki karşılığı ile ilişkilendirilmiştir.

Bu kurama göre bir basamaktaki ihtiyaçlar temel düzeyde (tamamı olmak zorunda değildir) karşılanmadan bir üst basamağa geçilemese de üst basamaktaki bir ihtiyaç karşılanırken alt basamaktaki ihtiyaç devam etmektedir. (https://serhanwbahar.medium.com/holist-i%CC%87htiya %C3% A7lar-hiyerar%C5%9Fisi-kuram%C4%B1-516bb2dd0628)

Devamı Yarın

1 2 3 4 5

KAYNAKÇA

Dijital Kaynaklar (DK)

DK: 10. bkz.

1.https://www.haberturk.com/maslow-un-yeni-ihtiyaclar-piramidi-2084788-ekonomi

2.https://serhanwbahar.medium.com/holistik-i%CC%87htiya%C3%A7lar-hiyerar%C5%9Fisi-kuram%C4%B1-516bb2dd0628

7.10.24

Sabahattin Gencal / İnsan Olma Hakkı-2

Sabahattin Gencal

İNSAN OLMA HAKKI

-II-

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

İhtiyaçlar hiyerarşisi, Abraham Maslow’un ortaya attığı bir teoridir. Maslow, insanların ihtiyaç duydukları gereksinimleri, önem sırasına göre bir piramide yerleştirir:^DK9

Maslow’un İhtiyaçlar Teorisi Piramidi

“Maslow, gereksinimleri şu şekilde kategorize etmektedir: 1. Fizyolojik gereksinimler (nefes alma, besin, yemek, su, cinsellik, uyku, sağlıklı metabolizma, boşaltım)

2. Güvenlik gereksinimi (beden, iş, kaynak, ahlak, aile, sağlık ve mülkiyet güvenliği)

3. Ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi (arkadaşlık, aile, cinsel mahremiyet)

4. Saygınlık gereksinimi (özsaygı, özgüven, başarı, başkalarına saygı duymak, başkaları tarafından saygı duyulmak)

5. Kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdemli, yaratıcı, içten, problem çözücü, önyargısız ve hakikatleri kabul eder olmak)

Maslow'a göre birey için o an baskın olan gereksinimler hangi kategoriye ait gereksinimler ise, kişilik gelişmişlik düzeyi de onun istencinden ya da seçiminden bağımsız olarak bu gereksinim kategorisine karşılık gelen düzeyde bulunacaktır.

Belirli bir kategorideki gereksinimler tam olarak karşılanmadan kişi bir üst düzeydeki kategorinin gereksinimlerini algılamaz, böyle gereksinimleri yoktur. Belirli bir gereksinim kategorisindeki gereksinimlerin karşılanması durumunda kişi, bir üst kategorideki gereksinimleri karşılamaya yönelecektir. Bu durum kişilik gelişme düzeyini de bir üst düzeye sürükleyecektir. Maslow'a göre psikologların yapması gereken, bireyin “kendini gerçekleştirme” aşamasına gelmesinin önündeki engelleri ortadan kaldırmasına yardım etmektir.” (https://tr.wikipedia.org/wiki/Maslow_teorisi)

Maslow’un 1943 yılında hazırladığı ihtiyaçlar hiyerarşisine konabilecek başka gereksinimler vardır ve zaman içinde daha da olacaktır. Onun için değerlendirmeler güncel olmalıdır.

Bu ihtiyaçlar hiyerarşisi yer, zaman; cinsiyet, ırk, din, zenginlik-fakirlik vb. gibi ayrılıklar gözetmeksizin her birey için geçerlidir.

Çok yaygın olan bu teorinin övülmesi de yerilmesi de olağandır. Kanımca bu teori en çok egemenlere yaramıştır. “Belirli bir kategorideki gereksinimler tam olarak karşılanmadan kişi bir üst düzeydeki kategorinin gereksinimlerini algılamaz, böyle gereksinimleri yoktur.” tespitinden yararlanmışlar ve gönüllü kölelik düzenini sürdürür olmuşlardır. Başka deyişle insanların bir üst kategoriye yükselmelerini engellemişlerdir. Günümüzde kitap okuma oranın azlığı, bilim ve teknikte geri kalmışlık, düşünememe vb. sebepleri ne olabilir ki?

Egemenler, başkalarının insan olabilme haklarını gasp ederken, farkında olmadan kendilerinin de insan olamadıklarını göstermişlerdir.

Devamı Yarın

1 2 3 4 5

KAYNAKÇA

Dijital Kaynaklar (DK)

DK: 9. bkz.

1.https://www.kisiselgelisim.com/abraham-maslow-kimdir-ihtiyaclarimizi-hatirlatan-dusunur/

2.https://www.dbe.com.tr/tr/yetiskin-ve-aile/11/ihtiyaclar-hiyerarsisinin-en-ust-basamagi-kendini-gerceklestirme/#:~:text=Maslow%2C%20insanlar%C4%B1n%20ya%C5%9Fam%C4%B1n%C4%B1%20s%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BCrken%20ihtiya%C3%A7,tepesinde%2C%20kendini%20ger%C3%A7ekle%C5%9Ftirme%20yer%20al%C4%B1r.

3.https://tr.wikipedia.org/wiki/Maslow_teorisi

4.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1686993

5.https://zenginerdem.medium.com/motivasyon-teorileri-ve-maslowun-i%CC%87htiya%C3%A7lar-hiyerar%C5%9Fisi-e63ce94e86a8

6.https://tr.linkedin.com/pulse/kurum-%C3%A7al%C4%B1%C5%9Fanlar%C4%B1nda-maslowun-ihtiya%C3%A7lar-hiyerar%C5%9Fisi-beh%C3%A7et-mutluba%C5%9F

7.https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/2293467

5.10.24

Sabahattin Gencal / İnsan Olma Hakkı-1

Sabahattin Gencal

İNSAN OLMA HAKKI

-I-

Her bireyin “İnsan Olma Hakkı” vardır.^DK1

İnsanlık tarihi boyunca, haklar olağan biçimde yerini bulamamıştır. Onun içindir ki “Hak verilmez alınır.” deyişi meşhur olmuştur.^DK2

Her birey “insan olma hakkını”, hakkı gasp edenden^DK3, ne pahasına olursa olsun almak için bütün güçleriyle çabalayarak almalıdır.

Bireylerin genel olarak güçleri kol gücü ve elle yaptığı araç gereçler ve en önemlisi de Akıl / Akıllılıktır.^DK4

Akıllı olabilmek için gösterilebilecek çabaların ilki “okumak”tır. Kur’an-ı Kerim’i okuduğumuz zaman insanın en güzel biçimde ve halife potansiyeliyle yaratıldığını anlarız.^DK5

Her birey potansiyelinin en üst katına çıkabilme donanımına sahiptir. Bunun tersi de doğrudur. Allah(cc) Kur’an-ı Kerim’inde Hz. Muhammed’i (s.a.v.) yegâne model olarak göstermiştir; tabii ki peygamber özellikleriyle değil insan özellikleriyle.^DK6

Elbette her birey, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) yolundan giderek olgun insan / Kâmil insan / Hz. İnsan olmayı can-ı gönülden ister.^DK7Bu, inşallah gerçekleşir dileğinde bulunulan ideal bir durumdur. Bu ideale kavuşabilmek için önce insan olmak gerekir. Açık deyişle önce “insan olabilme haklarını” almak gerekir.

Kur’an-ı Kerim’de ve dini metinlerde bu konularda birçok kaynak vardır. Ancak daha yaygın olan, pratik ve anlaşılabilir olan başta Maslow olmak üzere diğer yazarların “Kendini Gerçekleştirme” teorileri öncelikle kavranmalıdır.^DK8

^{Devamı Yarın}

1 2 3 4 5

KAYNAKÇA

Dijital Kaynaklar (DK): 1. bkz.

1.https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nsan_haklar%C4%B1#:~:text=%C4%B0nsan%20haklar%C4%B1%2C%20t%C3%BCm%20insanar%C4%B1n%20sadece,Bu%20haklar%C4%B1%20kullanmakta%20herkes%20e%C5%9Fittir.

2.http://www.aksaray.gov.tr/insan-haklari-neir#:~:text=Ki%C5%9Fisel%20haklar%C4%B1m%C4%B1z%2C%20fiziki%20ve%20ahlaki,g%C3%B6rmeme%20ve%20%C3%B6ld%C3%BCr%C3%BClmeme%20haklar%C4%B1%20gibi.

3.https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-150-ekim-2001/2341/insan-hakki-degil-insan-olma-hakki/4245

4.https://www.dusunuyorumdergisi.com/insanin-hakki/

5.http://www.liberal.org.tr/sayfa/insan-haklarina-deontolojik-bir-temel-sahabettin-yalcin,234.php

6.https://mobbing.org.tr/her-bir-bireyin-insan-onur-ve-haysiyetine-yakisir-sekilde-calisma-hakki-vardir/

7. https://www.tmmob.org.tr/etkinlik/tmmob-demokrasi-kurultayi-1998/insan-haklari

8.https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/97872