Gülgün Bilgiç / Nasıl Sevilir ve Sayılırız? ( I )

 

NASIL SEVİLİR VE SAYILIRIZ?

-I-

       İnsan, sosyal bir varlıktır. Sevgi ve saygı insanlar arası ilişkilerde iletişimin önemli unsurlarındandır. İnsanı insan yapan değerlerin başındadır. Sevginin kaynağı gönüldür, saygı rasyoneldir. Saygı, tek başına ele alındığında nesnel, sevgi tek başına ele alındığında öznel diyebiliriz.  Daha saygın olabilmek ve sevilmek hepimizin isteğidir.

       Öz saygı kişinin dış dünya ile daha sağlam ilişkiler kurmasını sağlar. Öz saygı kazanmanın en temel koşulu kişinin kendisini tanımasıdır. Kendimizi tanımak, sevmek öz saygımızın gelişmesini sağlar.

       “Kendine saygı duyma, bireyin iç değerleri ile ilgili olan ahlaki ilişkileri olup, kişinin yaşam gereksinimidir’’ (Maslow).

       SAYGI

       Saygı; bir kimseye, bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranmaya neden olan tutumdur. Saygı nedenseldir. Saygı, başkalarınca bize davranılmasını istediğimiz şekilde başkalarına davranmaktır. Saygı günlük yaşamda büyük önem taşır.

       Saygının nesnesi çok farklı türlerde olabilir.    Pek çok köken bilgisinden söz edilir saygı sözcüğünün.  Latince estimer fiili saygı duymak anlamındadır ve değerlendirmek fiilinden gelir ve ‘kendini değerlendirmek’, ’değerini belirlemek’ olarak da çevrilebilir. Saygı, "bakmak" anlamına gelen Latince "spectare" kelimesinden gelir ve bu kelimedeki "re" "tekrar yapmak" anlamına gelir; bu nedenle bir başkasına "saygı duymak", "tekrar bakmak" anlamına gelir ve başka bir insanın benzersizliğine ve değerine saygı gösterme çabası gösterir. “Respicere; bakmak, bir insanı olduğu gibi görebilmek, onun kendine özgü bireyselliğini fark etmek. Fransızca révérence, temeli Latincedeki reverentia kelimesinden gelmektedir. Kelime aynı zamanda Latincede ‘’hürmet duymak, saygı göstermek’’ anlamında kullanılan eylemden türetilmiştir. Saygı kelimesi İngilizcede ise respect olarak karşılığını bulmaktadır. "Saygı"nın TDK açıklamasında ise: ‘’Değeri, üstünlüğü, yaşlılığı, yararlılığı, kutsallığı dolayısıyla bir kimseye, bir şeye karşı dikkatli, özenli, ölçülü davranmaya sebep olan sevgi duygusu, hürmet, ihtiram’’ ve “Başkalarını rahatsız etmekten çekinme duygusu” tanımları yer alır. TDK’nin “Felsefe Terimleri Sözlüğü” saygıyı “Bir kişiye, bir düşünüşe, bir eyleme, bir başarıya yüksek değer vermekten doğan özel bir duygu” olarak tanımlar.

       Anne babaya, büyüklere, yaşlılara saygı göstermek bizim kültürümüzde çok önemlidir. “Kutadgu Bilig” de Yusuf Has Hacip: “Kendinden büyüğe saygı göstermeli, kendinden küçüğe ise şefkat…” şeklinde açıklar. Gülşehrî Mantıku’t-Tayr mesnevisinde saygı kavramı; “Allah’a ve peygamberlere, İslam’ın şartlarına, selamlaşmaya, büyüklere, ölüye, güzel ahlaka ve helal lokmaya, hak ve özgürlüklere, arif ve bilge kişiye, hemşeriye, hediyeleşmeye, şan ve unvan sahibine” gösterilen saygı şeklinde on bir başlık altında incelenmiştir.

       Kant, başkalarına kişi olarak saygı göstermemiz gerektiği gibi, kendimize de kişi olarak saygı göstermemiz gerektiğini, bunun da rasyonel varlıklar olarak onurumuzdan kaynaklanan bir ahlaki görev olduğunu savunur.

       Allah’a karşı saygı ve sorumluluk duygusu takvâ, bir Müslüman’ın en üst ölçü değeridir. Gerek İslam tasavvuf felsefesinde gerek batıda pek çok düşünür saygı kavramını irdelemiştir;

       Kişinin kendi nefsine göstereceği saygı, saygıların en büyüğüdür. - Beydeba

       Ey oğul; ananı, atanı say, bereket büyüklerle beraberdir. -Şeyh Edebali

       Saygı, küçüğü de büyüğü de aynı ölçüde koruyan bir settir, hiç kimse küçülmüş olmaz böylece. - Balzac

       Saygı, içinde sevgi olmayan bir boşluğu doldurmak için yaratılmıştır. – Tolstoy

       Kimse kimseyi sevmek zorunda değildir, ama hepimiz birbirimize saygı duymak zorundayız. - Jose Saramago

       Bir katile ya da bir hırsıza saygı duyabilirdim ama yüzüme baka baka yalan söyleyen birine asla saygı duymazdım. Yapabileceğin şeyi söyle ve söylediğin şeyi yap ya da hiçbir şey söyleme. -M. Darhower

       Kendine saygı duyulmasını istiyorsan başkasına saygı göster, sana yapılmasını istemediğin şeyleri başkalarına yapma. - Konfüçyüs

       Her zaman vakti olanlara saygı duyulmaz.   - Oğuz Atay

       Hiçbir şey korkuya dayanan saygı kadar iğrenç değildir. - Albert Camus

 

     Saygı, özgürlüğün bulunduğu yerde vardır. -Erich Fromm

       Hayatımıza giren herkes değerlidir, ama herkes özel değildir. Saygı hepsine, sevgi layık olana verilir. -Erich Fromm

       Devamı yarın

1     2     3