OKU: Sabahattin Gencal / İnsan Olma Hakkı-2

7.10.24

Sabahattin Gencal / İnsan Olma Hakkı-2

Sabahattin Gencal

İNSAN OLMA HAKKI

-II-

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi

İhtiyaçlar hiyerarşisi, Abraham Maslow’un ortaya attığı bir teoridir. Maslow, insanların ihtiyaç duydukları gereksinimleri, önem sırasına göre bir piramide yerleştirir:^DK9

Maslow’un İhtiyaçlar Teorisi Piramidi

“Maslow, gereksinimleri şu şekilde kategorize etmektedir: 1. Fizyolojik gereksinimler (nefes alma, besin, yemek, su, cinsellik, uyku, sağlıklı metabolizma, boşaltım)

2. Güvenlik gereksinimi (beden, iş, kaynak, ahlak, aile, sağlık ve mülkiyet güvenliği)

3. Ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi (arkadaşlık, aile, cinsel mahremiyet)

4. Saygınlık gereksinimi (özsaygı, özgüven, başarı, başkalarına saygı duymak, başkaları tarafından saygı duyulmak)

5. Kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdemli, yaratıcı, içten, problem çözücü, önyargısız ve hakikatleri kabul eder olmak)

Maslow'a göre birey için o an baskın olan gereksinimler hangi kategoriye ait gereksinimler ise, kişilik gelişmişlik düzeyi de onun istencinden ya da seçiminden bağımsız olarak bu gereksinim kategorisine karşılık gelen düzeyde bulunacaktır.

Belirli bir kategorideki gereksinimler tam olarak karşılanmadan kişi bir üst düzeydeki kategorinin gereksinimlerini algılamaz, böyle gereksinimleri yoktur. Belirli bir gereksinim kategorisindeki gereksinimlerin karşılanması durumunda kişi, bir üst kategorideki gereksinimleri karşılamaya yönelecektir. Bu durum kişilik gelişme düzeyini de bir üst düzeye sürükleyecektir. Maslow'a göre psikologların yapması gereken, bireyin “kendini gerçekleştirme” aşamasına gelmesinin önündeki engelleri ortadan kaldırmasına yardım etmektir.” (https://tr.wikipedia.org/wiki/Maslow_teorisi)

Maslow’un 1943 yılında hazırladığı ihtiyaçlar hiyerarşisine konabilecek başka gereksinimler vardır ve zaman içinde daha da olacaktır. Onun için değerlendirmeler güncel olmalıdır.

Bu ihtiyaçlar hiyerarşisi yer, zaman; cinsiyet, ırk, din, zenginlik-fakirlik vb. gibi ayrılıklar gözetmeksizin her birey için geçerlidir.

Çok yaygın olan bu teorinin övülmesi de yerilmesi de olağandır. Kanımca bu teori en çok egemenlere yaramıştır. “Belirli bir kategorideki gereksinimler tam olarak karşılanmadan kişi bir üst düzeydeki kategorinin gereksinimlerini algılamaz, böyle gereksinimleri yoktur.” tespitinden yararlanmışlar ve gönüllü kölelik düzenini sürdürür olmuşlardır. Başka deyişle insanların bir üst kategoriye yükselmelerini engellemişlerdir. Günümüzde kitap okuma oranın azlığı, bilim ve teknikte geri kalmışlık, düşünememe vb. sebepleri ne olabilir ki?

Egemenler, başkalarının insan olabilme haklarını gasp ederken, farkında olmadan kendilerinin de insan olamadıklarını göstermişlerdir.

Devamı Yarın

1 2 3 4 5